Dag van de filosofische praktijk

PROGRAMMA

Dagprogramma

Inloop vanaf 8:45
Opening 9:45

Lezing Joep Dohmen 10u-11u

Workshops, lezingen, gesprekken 11u-16:45

Uitreiking Beste Filosofische Kinderboek 2022

aansluitend is er nog de mogelijkheid tot napraten aan de bar

Overzicht workshops

Ben je benieuwd welke filosofische praktijken er zijn en wat zo’n praktijk inhoudt? Tijdens deze Dag kun je het ervaren!

Korte beschrijving van de workshops:
Voor een indeling van de dag zie het schema onderaan.

– Floris van den Berg en Willem Vermaat – Walkshop – workshop
Filosoferen in het oude Griekenland betekende buiten wandelen en filosoferen met leerlingen en voorbijgangers. In zijn onderwijs neemt Floris zijn studenten mee naar buiten om samen in de natuur te wandelen en allerlei filosofische oefeningen te doen, zoals dialoogwandelen, in stilte lopen, geblinddoekt lopen, bomen knuffelen en land art maken. Een walksshop is een intense filosofische activiteit die je in een groep doet.

Je leert luisteren en je gaat in conversaties met mensen die je pas net ontmoet gelijk de diepte in. Floris gebruikt de term walkshop dat bestaat uit ‘walking’ en ‘workshop’. Filosofen zitten veel te veel binnen. Tijd om naar buiten te gaan. Tijd om de verbinding met de natuur en met elkaar te vinden.

Om mee te nemen: wandelschoenen en theedoek. (dat laatste is geen grapje).

– Dries Boele – Filosofie als zelfopvoeding – lezing en workshop

Filosofie is eerst en vooral zelfopvoeding, zowel voor filosoof als voor deelnemer aan een filosofische praktijk. Er zijn geen voorschriften, noch is er sprake van een leer of een discipline waaraan we ons dienen te onderwerpen. Wat de vragen ook zijn, welke veranderingen we ook willen aanbrengen in ons leven, werk, of attitude, en wat we ook leren van anderen of boeken, we zullen het proces zelf moeten voltrekken.

Hoe gaat zo’n proces van zelfopvoeding? Hoe leer of verander ik? Wat zijn obstakels? En hoe zou een praktiserend filosoof daar rekening mee kunnen houden? Procesinzicht is een belangrijk onderdeel van zelfopvoeding, en dat gaat iedereen aan die filosofie inzet bij de vormgeving van zijn of haar leven. Een uitnodiging tot zelfonderzoek dus.

Deze workshop begin ik met een lezing waarin ik de thematiek presenteer, om vervolgens een en ander gezamenlijk te onderzoeken.

– Ellen Boleij en René van de Lustgraaf – Een draad in het weefsel, overheidsbeleid uitvoeren met Hannah Arendt – workshop

De rechtstaat in Nederland staat onder grote druk en wordt steeds meer burgers herkennen zich in het overheidsbeleid in tal van onderwerken, sociale zekerheid, armoede en recentelijk het stikstofbeleid. Hoe moet de overheid gaan opereren om deze vraagstukken naar een oplossing te brengen, en meer bij de burger te staan. De toeslagenaffaire laat een zeer discutabel uitvoeringsbeleid zien. Maar dit is niet het enige vraagstuk bij de beleidsuitvoering; opvang asielzoekers, schuldhulpverlening en meer.

Wat kan de filosofie daarvoor betekenen? Is er ruimte voor praktische filosofische wenken voor uitvoeringsbeleid?

In deze workshop gaan Ellen Boleij en Rene van de Lustgraaf in gesprek. Ellen geeft aan wat er nodig is om de overheid weer stappen te laten zetten naar een geloofwaardige overheid met Hannah Arendt als bron van inspiratie.

De workshop zal beginnen met een korte introductie over het onderwerp. Vervolgens begint het gesprek en de deelnemers worden natuurlijk uitgenodigd om hun denken en ervaring in te zetten bij dit vraagstuk.

– Hans Bolten – Socratisch één-op-één gesprek – workshop

In deze workshop vertel ik kort hoe een socratisch tweegesprek kan verlopen en doe ik zo’n gesprek voor. Daarna doen de deelnemers enkele oefeningen met onderdelen van zo’n gesprek.

Van de deelnemers wordt verwacht dat zij een vraag hebben waarover zij een gesprek willen voeren, d.w.z. een vraag waar zij in hun dagelijks leven wel eens tegenaan lopen, nog geen bevredigend antwoord op hebben, maar wel een antwoord op willen hebben.

Verder wordt verwacht dat iedereen bekend is met de ‘bewegingen’ in het socratisch gesprek, zoals beschreven in het artikel Beweging in gesprek.

– Willem Jan van den Brink en Robert Keurntjes – Het heil van het ongemak – gesprek

Wij doen van alles om het ongemak in het leven (zo veel mogelijk) op te heffen. Tegelijkertijd is de confrontatie met ‘ongemak’ de drijfveer om in beweging te komen. Moeten we al het ongemak opheffen, of zitten er ook voordelen aan ongemak? En hoe ga je als praktisch filosoof om met ongemak?

Na een inleiding gaan Wim en Robert met elkaar en de zaal in gesprek. Wim is één van de initiatiefnemers van het Netwerk Existentiële Filosofie (NEF) binnen de VFP.

– Anka Fauth – Laat je raken en verrassen hoe woorden werken – filosofisch gesprek

Denken begint met geraaktheid: woorden of beelden, die het hart treffen. Filosofische gesprekken kunnen niet alleen maar dialectisch zijn of retorisch, zij zijn ook literair. Wat is het verschil tussen die drie vormen?

Met een retotische argumentatie wil je overtuigen, door duidelijk stelling te nemen, begrippen te definiëren. In een dialectische argumentatie wil je onderzoeken door het stellen van de juiste vragen, verhelderen van ervaringen, toetsen van veronderstellingen. In een literaire argumentatie wil je geraaktheid ervaren door ondermeer verbeeldingskracht aan te spreken.
Tijdens deze bijeenkomst gaan we gezamenlijk deze vormen beoefenen en zullen we onze creativiteit inzetten. We streven naar een literair argument.
We kiezen het thema van deze dag WEERLOOS en WAARDEVOL en voeren deze ‘beweging’ uit in de werkvorm diner pensant. Met dien verstande dat het diner niet lichamelijk wordt genuttigd, maar geestelijk.

– Harm van der Gaag – Filosofisch Practicus – workshop

Harm van der Gaag verzorgt aan de ISVW de opleiding tot Filosofisch Practicus, waar je leert om grondige filosofische gesprekken te voeren.

In deze workshop zal Harm ingaan op de noodzaak van een methode en een demonstratiegesprek voeren met één van de deelnemers.

– Dennis de Gruijter – Stoicisme als een authentieke levensfilosofie – lezing

In deze lezing presenteert Dennis de Gruijter (‘De Stoïcijnse School’) het Stoïcisme als een volwaardige levens- en wereldbeschouwing die verder gaat dan populaire psychologische trucjes. Hij gaat in op de filosofische en mystieke dimensies van o.a. Seneca en Marcus Aurelius.

– Dennis de Gruijter – Stoicijnse Mindset Training in Organisaties – workshop

Stoïcijnse Mindset Training (SMT) is een methode die gebaseerd is op Stoïcijnse principes. We gaan direct naar de kern van een uitdaging of kwestie en krijgen scherp wat wel en wat niet binnen onze controle ligt. Vervolgens maken we concreet welke waarden, vermogens en eigenschappen we nodig hebben om de uitdaging aan te gaan. SMT is een reality check en een integrity check. Een reality check omdat het meedogenloos door vaagtaal en wensdenken heen snijdt en de kwestie blootlegt. Een integrity check omdat we ons op de juiste wijze tot de kwestie willen verhouden: zelfbeheerst, moedig, rechtvaardig en wijs. Train je Stoïcijnse Mindset en stimuleer jezelf tot een sterk bewustzijn van wie je bent, wat je doet en waarom.

– Robert Keurntjes – De rol van filosofie en debat in Indo-Tibetaans boeddhisme – lezing met oefeningen

“Alle leven is lijden” zo riep Boeddha ons toe. De meest diepe oorzaak van dat ‘lijden’ is gelegen in onze vooronderstellingen over hoe wijzelf en de wereld die wij waarnemen bestaan. Die vooronderstellingen aanpakken is één van de dingen die we zouden moeten doe om tot ‘juist inzicht’ te komen. In het Indo-Tibetaans boeddhisme maakt men gebruik van introspectief onderzoek en logische analyse om de meest hardnekkige vooronderstellingen aan te pakken. We zullen in gaan op zowel wat volgens boeddhisme de grootste misvattingen zijn, hoe we kunnen zien wat ze met ons doen en hoe we ze aan kunnen pakken.

– Timon Meynen – Leren TOVEREN – workshop

In een socratisch gesprek ga je op grond van een ervaring van een van de deelnemers op zoek naar het principiële antwoord op een filosofische vraag. Het is mooi als je daar een week voor kunt uittrekken, maar helaas lukt dat niet altijd … In deze workshop gaan we daarom leren TOVEREN, een lossere aanpak van het socratisch gesprek, die te vinden is in Vrije Ruimte – Praktijkboek (2008, pag. 58–59) van Kessels, Boers en Mostert.

TOVEREN is een acroniem dat staat voor de zeven stappen van zo’n kort socratisch onderzoek: Tijd, Onderwerp, Vragen, Ervaringen, Reacties, Essenties en Nakaarten. Het bepalen van het onderwerp van dit gesprek is er dus een onderdeel van. De overige stappen licht ik kort toe, maar de nadruk ligt op het TOVEREN zelf.

– Marlijn Mulder en Dorus-Jan ten Boom – Ethiek in een digitale wereld – workshop

De wereld wordt steeds meer digitaal ingericht: We werken met technologie, leven met technologie en zijn er vaak van afhankelijk geworden. In deze interactieve sessie gaan we in op de ethiek van deze digitale wereld. Hoe ziet de praktische filosofie eruit in een gedigitaliseerde wereld? We nemen je mee in de achterliggende wereld van dataverzameling, cookies en tracking. Daarnaast geven we jou handvatten om zelf ethiek te bedrijven wanneer je met digitale technologie te maken hebt. Volledig in thema zullen er bijpassende koekjes worden geserveerd.

– Marianne Scheeper – filosoferen met kinderen – workshop

Tijdens deze workshop gaan we met een paar werkvormen aan de slag, waarmee je spelenderwijs kennismaakt met filosoferen met kinderen. Welke vragen spreken kinderen aan? Welke stimuli kun je inzetten? Wat is het verschil met een ‘gewoon’ gesprek? Hoe filosofeer je naar aanleiding van een (voorgelezen) verhaal? Over een specifiek thema? Of over het gebruik van social media?

Het doel van filosoferen met kinderen is niet het resultaat, maar het gezamenlijke onderzoek tijdens het gesprek. Door samen na te denken over uiteenlopende onderwerpen en verschillende meningen te horen, ontwikkel je het vermogen om je te verplaatsen in de ander. Zo ontdekken kinderen dat wij mensen het onderling niet overal over eens zijn, maar dat dat niet erg hoeft te zijn!

– Paul Teule – Praktische filosofie als begripsanalyse – een methode en een lastige casus – lezing met oefeningen
Filosoferen, in welke vorm dan ook, behelst het analyseren van- en met kernbegrippen. Een praktisch filosoof heeft een fijn afgestelde antenne voor filosofische begrippen die er in de praktijk toe doen en een gereedschapskist om begrippen uit elkaar te schroeven en aan te passen. Maar hoe ontwikkel je die antenne? En wat zit er in die gereedschapskist? Paul Teule doet een voorstel en nodigt deelnemers uit om mee te denken. Aan bod komt ook een lastige casus van een begrip dat zo ingeburgerd en vanzelfsprekend is dat niemand zich er meer over lijkt te verwonderen: ‘de economie’. Terwijl dat zeker wel kan, en moet.

– Week van de kinderfilosofie – kinderworkshop en uitreiking prijs voor het beste kinderfilosofieboek 2022–

Overige Info

Pers en contact

Voor meer informatie over de Vereniging Filosofische Praktijk of de programmering, met een verzoek voor pers en/of interviewaanvragen mail: [mailadres secretaris@verenigingfilosofischepraktijk.nl]

Overzicht van praktische info

Over de lokatie ISVW

Informatie over de Vereniging Filosofische Praktijk vind je hier

Vereniging Filosofische Praktijk

De Vereniging voor Filosofische Praktijk (VFP) biedt haar leden de gelegenheid ervaring en kennis te delen over filosoferen in de praktijk. De VFP organiseert bijvoorbeeld jaarlijks de Socratische landdag en de Dag van de Filosofische Praktijk. Activiteiten worden georganiseerd door leden zelf, al dan niet in de vorm van werkgroepen. Leden krijgen forse kortingen op activiteiten, dus het lidmaatschap heb je er snel uit.
Hier vind je meer informatie over lid worden van de VFP.

Privacyverklaring

Na aanmelding bewaren wij uw contactgegevens enkel voor communicatie rond de Dag van de filosofische praktijk.
Het programma en de onderdelen zijn onder voorbehoud.