Impressie van Willem Jan van den Brink over de workshop Socratisch Gesprek van dr. Erik Boers na de ALV op 18 maart 2023
Een gewetensvol gesprek naar aanleiding van het proefschrift “Van weten naar geweten”
Het Socratisch Gesprek is een wijze van filosofische gespreksvoering in groepen, geïnspireerd op de dialogen van Plato en aan het begin van de vorige eeuw methodisch uitgewerkt door Leonard Nelson. Varianten van het Socratisch Gesprek zijn de afgelopen decennia toegepast in organisaties. Daarbij is Erik Boers nauw betrokken geweest. In zijn proefschrift ontwikkelt hij een visie op wat er gebeurt in zo’n Socratisch Gesprek en waartoe. De onderzoeksvraag luidt: is de bestaande theoretische rechtvaardiging van het Socratisch Gesprek nog steeds toereikend? En wanneer dat niet zo is, wat zou een passender interpretatie zijn?
In grote lijnen pleit Boers voor een beweging van ‘bewering’ naar ‘beleving’. Wat blijft is uitgaan van een praktijkgeval uit het recente verleden, waar de verteller zelf bij betrokken is geweest en dat achteraf bezien te denken geeft. Daarbij is een cruciaal moment aan te wijzen, waarover een gewetensvraag oprijst.
Tijdens de workshop meldden zich vrijwilligers met een recent voorval uit hun dagelijks leven; één praktijkgeval vulde de rest van de middag. De gang van zaken: de voorbeeldgever vertelt kort wat hij of zij ervaren heeft; de anderen stellen verhelderingsvragen en verplaatsen zich in de schoenen van de voorbeeldgever.
Aan het eind van het gesprek namen de deelnemers een paar minuten de tijd om voor zichzelf te formuleren wat in een dergelijk geval een deugdzame, gewetensvolle houding is. Een en ander aan de hand van de vier kardinale deugden: bezonnenheid, moed, maat en rechtvaardigheid.
In de visie van Erik Boers ligt het accent dan meer op het ontwikkelen van gezond verstand – ‘common sense’ – dan van wijsheid. Waar het volgens Boers op aankomt, is het vinden van de juiste woorden en de juiste houding. Een verfrissende invalshoek.
Het proefschrift From Science to Conscience – The Socratic Dialogue Reconsidered is te bestellen bij Het Nieuwe Trivium – hetnieuwetrivium.nl